حسين پرنيا را با تصنيف «گلپونه ها»ي ايرج بسطامي مي شناسيم؛ تصنيفي كه با صداي شيرين و دلنشين اين خواننده اهل بم در جان و دل مردم نشست و هنوز هم تازگي اش را از د
آهنگساز«گلپونه ها»ی ايرج بسطامی: جامعه امروز فاقد تفكر است
عبارات مهم : مخاطب
حسين پرنيا را با تصنيف «گلپونه ها»ي ايرج بسطامي مي شناسيم؛ تصنيفي كه با صداي شيرين و دلنشين اين خواننده اهل بم در جان و دل مردم نشست و هنوز هم تازگي اش را از دست نداده هست. پرنيا اگرچه هنوز به ٥٠ سالگي نرسيده ولی در طول سال هاي فعاليتش آلبوم هايي را منتشر كرده كه هر يك به فراخور وقت انتشارشان قابل توجه و تحسين بوده اند؛ «پادشاه فصل ها» با صداي عليرضا افتخاري، «رقص آشفته» و «حال آشفته» با صداي ايرج بسطامي و «رقصانه» با صداي شهرام ناظري به بهانه بزرگداشت حضرت مولانا.
حالا قرار است پرنيا به همراه نازنين بياتي (بازيگر) روي صحنه برود تا تجربه تازه اش را در برج آزادي در قالب خوانش متن و تكنوازي سنتور به اجرا گذارد. او اعتقاد است جامعه امروز به باعث كمبود مطالعه در ورطه بي دانشي گرفتار آمده و اين بازیگران و صورت های معروف هستند كه بايد مردم را به تفكر وادارند. در اين بين موسيقي بي كلام بي شك مي تواند بهترين گزينه براي تحريك قدرت خيال مردم باشد. «خالي از شب، خالي از تو» عنوان آلبومي است كه پيش از اين پرنيا منتشر كرده و قرار است ٢١ ارديبهشت ماه به همراه داستاني با قلم همين آهنگساز روي صحنه اجرا شود.
ايده اجراي كنسرت «خالي از شب، خالي از تو» از چه زماني و بر چه اساسي مطرح شد؟
من آلبوم «خالي از شب، خالي از تو» را بيش از دو سال پيش به وسیله نشر «ني داوود» منتشر كردم و سال ها است در تلاش هستم كه موسيقي در ايران را به باعث موسيقي بي كلام، به درك فهم و درك بيشتر سوق دهم. به اين منظور «خالي از شب، خالي از تو» اثري است كه مخاطب را وادار مي كند از ابتدا تا انتها، تحولات دروني اش را مرور كند. نشانه من اين بود كه ژانر جديدي از موسيقي ارايه كنم كه كاملا وابسته به تفكر است و از موسيقي رديف دستگاهي ما جداست.
من اعتقاد دارم در جامعه اي كه انديشيدن، تفكر و كتاب خواندن اندك شود معضلات اجتماعي، افزون خواهد شد. به همين دليل هم فكر مي كنم موسيقي نقش تفكرمحور و خلاقانه اي دارد. در حالي كه ما امروزه شاهد موسيقي هايي هستيم كه به سطحي ترين شكل عرضه مي شوند و جنبه مصرف گرايي دارند. شايد بهتر باشد بگويم موسيقي امروز حالت كنسروي پيدا كرده؛ كنسروي كه تاريخ مصرف آن بسيار هم كوتاه مدت است و به نظر من افول يك جامعه را از نوع موسيقي اي كه در آن رواج دارد مي توان دريافت.
به همين دليل تصميم دارم نگاه ديگري از مخاطب را به سوي موسيقي جلب كنم كه تفكرمحور است چون اعتقاد دارم موسيقي پيش از آنكه امري مصرفي باشد، دانش و علمي است كه متاسفانه در دنياي امروز سطحش پايين آمده هست. سال هاست كه روي اين عنوان تلاش كرده ام ولی اينكه تا چه حد در اين زمينه موفق بوده ام چيزي است كه وقت آن را تعيين مي كند.
شما پيش از اين در آثاري كه با ايرج بسطامي، شهرام ناظري يا عليرضا افتخاري داشتيد با آنسامبل هاي بزرگ كار كرديد كه كاملا با ايده و فرم موسيقي اي كه مي خواهيد روي صحنه ببريد متفاوت هست. در اين اجرا شما تنها با يك ساز سنتور روي صحنه حضور داريد. آيا فكر مي كنيد با رشد آنسامبل هاي بزرگ، نياز امروز موسيقي ما توجه به موسيقي سازي است؟
اين پرسش كلي هست. من اگر براي اين اجرا ساز سنتور را گزینش كرده ام به اين دليل است كه اين موسيقي از پيش نوشته شده است و چيزي بر مبناي بداهه روي صحنه اجرا نمي شود. اين كنسرت در اصل خوانش يك رمان است كه به زبان موسيقي انجام مي شود. اگر عنوان دكلمه براي آن در نظر گرفته ايم به دليل همين خوانش رمان است و نيز اينكه تا به حال چنين كاري انجام نشده كه ذهن مردم براي اسامي ديگري آماده باشد.
به همين منظور هم روي اين قضيه پافشاري مي كنم تا چند اجرا بر همين مبنا داشته باشم. فعلا براي اجراهاي اين چنيني به اركستراسيون فكر نمي كنم هرچند در آينده براي اماكن باستاني برنامه هايي را خواهم داشت كه براي گروه بزرگ با اركستراسيون سازهاي متفاوت نوشته شده است هست. ولی فعلا مي خواهم از اين نقطه شروع كنم تا اين شيوه از موسيقي را به گوش مخاطب خاص برسانم. منظورم از خاص به اين مفهوم نيست كه مردم براي من عام و خاص دارند بلكه منظور من، نوع موسيقي است كه خاص است و حتما كساني كه اين نوع موسيقي را دنبال مي كنند، كساني خواهند بود كه بخشي از گذشته خود را مرور مي كنند.
بخش عمده اين رمان داستان آدمي است كه در اتاقش نشسته و گذشته خود را مرور مي كند. گذشته اي كه سرشار از باعشق ها، پراكندگي ها، شكست ها، اضطراب ها، تشويش ها و خاطرات هست. اين نگرش به موسيقي ايده اي است كه من سال ها است روي آن كار كرده ام تا بتوانم رمان هاي پيشرفته اي را براي سازهاي ايراني به زبان موسيقي اجرا كنم. چون اعتقاد دارم سازهاي ايراني به اين شكلي كه در دنيا معرفي شده است اند، بخشي از سنت ما هستند. اين سازها قابليت موسيقايي بالايي دارند و مي توانند در اين زمينه ميدان گرداني كنند.
متاسفم بگويم كه در طول اين سال ها، رسانه ملي كه همان راديو و تلويزيون باشد هيچ رفاقتي با موسيقي نداشته و همچنان هم به اين كارش ادامه مي دهد. من هم به عنوان يك موسيقيدان اميدي به اصلاح اين رويه ندارم. در چنين وضعيتي فكر مي كنم همه موزيسين هاي ايراني با هر تفكري كه دارند، تلاش ارزش را مي كنند. من هم بنا بر تفكر خودم اين جريان را پيش مي برم. تفكر من بر اين مبناست كه موسيقي بيشتر از آنكه شنيده شود، فكر شود.
اشاره كرديد كه قرار نيست موسيقي اجرا شده است در اين كنسرت وابسته به موسيقي رديف دستگاهي باشد. آيا بايد در كنسرت «خالي از شب، خالي از تو»، شاهد اجراي يك موسيقي آمبيانت با ساز سنتور باشيم؟
خير. هر موسيقي اي كه در هر جاي دنيا نواخته مي شود در گام هاي موسيقي خلاصه مي شود. ما هم در موسيقي ايراني خواه ناخواه ازگام هاي اين موسيقي بهره مي گيريم ولی اين كنسرت برگرفته از موسيقي رديف دستگاهي نيست كه حتما تمام گوشه هاي يك دستگاه يا آواز اجرا شود. بلكه بيشتر حكم توصيف حالت هايي است كه يك انسان تنها دارد و درگير مرور خود است.
رماني كه قرار است بخشي از آن را نازنين بياتي بخواند، نوشته خودشماست؟
بخشي از فعاليت من در حوزه ادبيات است و ٤ سال پيش هم اين رمان را نوشتم كه بعدها با موسيقي همراه و منتشر شد. علاوه بر اين من روي شعر بلند «افسانه نيما» هم به همين شيوه موسيقي نوشته ام كه اميدوارم بتوانيم در اجراهاي مان بخش هايي از آن را اجرا كنيم تا اين نوع موسيقي در آينده رونق بيشتري بگيرد و چشمگيرتر شود. همه مطالعات آدمي در تربيت نوشتاري او تاثيرگذار است ولی آنچه من سعي دارم روي كاغذ بياورم محورگريز است و نمي خواهم پيرو شخص خاصي باشم. درست مثل موسيقي اي كه مي نويسم.
همه اساتيد و موسيقيدانان گذشته در من تاثيرگذار بوده اند؛ از جليل شهناز گرفته تا فرامرز پايور، حسن كسايي، پرويز مشكاتيان و غيره. آثار هر يك از اين اساتيد ساختار داشت. در ادبيات هم من با ساختار ادبي كه در طول اين سال ها فرا گرفته ام، پيش رفته ام. به همين دليل هم تلاش كردم تا موسيقي را در خدمت كلام بگيريم تا روايت تازه تر و روان تري به مخاطب ارايه كنم. اگرچه واقعا براي انجام اين كارها هيچ امكانات ويژه اي نداشتيم و با سختي فراوان، صرفا برمبناي علايق شخصي كارمان را پيش مي بريم. ما نه رسانه داريم و نه تبليغات. حتي مجوزهاي ما ٨-٧ روز قبل از اجرا صادر مي شوند.
البته بحث صدور مجوز براي اكثر كنسرت ها به همين روال است…
به نظرم اين كار را به عمد انجام مي دهند تا موسيقي هاي جدي به مردم معرفي نشوند و مردم همان موسيقي هاي بي پايه و اساسي كه صرفا جنبه سرگرمي و جُنگ وار دارند را به تماشا بنشينند تا تخليه روحي _ رواني شوند. ولی من هميشه اين پرسش را داشته ام كه تخليه آدم ها به چه قيمتي؟ به قيمت آنكه هميشه در بي سوادي و بي اطلاعي مفرط نگه داشته شوند؟
به همين دليل فكر مي كنم مطالعه و انديشه باعث رشد و تعالي يك جامعه مي شود كه امروزه فقدانش در جامعه ما به شدت احساس مي شود. من در اين زمانه سعي دارم به سهم خود اين كار را انجام دهم. كار ما «نو» است ولی اميدوارم مردمي كه اين موسيقي براي ارزش اهميت دارد از كنسرت ما حمايت كنند و در اين اجرا حضور داشته باشند تا اين طرح ها با نقدهايي كه بعدا مطرح مي شوند مسيرشان را پيدا كنند و در نهايت توجه مردم را به موسيقي بي كلام بيشتر جلب كنيم.
با توجه به سبقه طولاني اي كه در ساخت قطعات و انتشار آلبوم هاي موسيقي ايراني داريد، شرايط روز موسيقي ايراني را چطور ارزيابي مي كنيد؟ فكر مي كنيد موسيقي هايي كه امروز در قالب ايراني ارايه مي شوند تا چه حد به ساختار اين نوع از موسيقي پايبند هستند؟
موسيقي ايراني علاوه بر اينكه حسي است يك علم است و منطبق با ساختارهاي اين علم شكل گرفته است.موسيقي هايي كه اخيرا در جامعه مي شنوم فاقد ساختار است و اغلب موسيقي هايي است كه تكرار آنها را تنها در خودشان مي توان جست وجو كرد؛ به بيان بهتر كاري كه ما انجام مي دهيم يك طرح نو است ولی اينكه اين طرح چقدر مي تواند موفق باشد مستلزم گذر وقت هست. ولی امروزه شاهد موسيقي هايي هستيم كه پديدآورندگان آنها، بدون آنكه اين كلمات را به زبان آورند، اصرار دارند كارشان «خاص» و « نو» است.
امروزه با همين كلمات نوگرايي، اركسترهاي تلفيقي، اركسترهاي نو و… انواع و اقسام موسيقي هاي بي ساختار ارايه مي شود كه مثل يك مسابقه بي شروع و پايان هست. براي اين كارها هيچ شروعي نمي توان متصور شد چنان كه پاياني هم ندارند. در اين مسابقه هر كس مي تواند ادعا كند كه برنده است ولي به نظر من، اين ساختار است كه دوام و قوام يك اثر را مورد چالش قرار مي دهد؛ اينكه آن اثر چقدر مي تواند با مردم سرزمينش و دنیا ارتباط برقرار كند.
تازه به نظر من اين يك نگاه سطحي است و در بحث كلان تر مي توان پرسش كرد كه كداميك از اين موسيقي ها توانسته اند در جهت اوج بردن سطح سليقه شنيداري مردم و فرهنگ جامعه مورد استفاده قرار بگيرند؟ اين جنبه دوم اهميت بيشتري دارد. موسيقي اي كه من اجرا مي كنم بايد مخاطب اهل تفكر، فرهنگ، تاريخ، فلسفه و هنر داشته باشد تا بتواند اين موسيقي را واكاوي و دنبال كند. كسي كه اهل فلسفه نيست و هر روزش به تكرار مي گذرد اين موسيقي برايش آزار دهنده هست. بزرگ ترين نقد من به جامعه همين است و نوك پيكان اين انتقادات به سمت سياستمداران و مسوولاني است كه با برنامه هاي غلط ارزش باعث مي شوند سليقه مردم به اين سطح كشيده شود.
در راس آنها هم آموزش و پرورش است كه متاسفانه با تدريس دروس تقريبا بي ربط جامعه را به سمتي برده كه فاقد فكر كردن، انديشيدن و مطالعه هست. نقد دوم من در اين زمينه به مدارك تحصيلي اي است كه ارايه مي شوند. طبيعي است با اين سطحي نگري كه رواج يافته مدارك تحصيلي هم از ارزش افتاده اند. چاره كار اين است كه مردم را به فكر كردن دعوت كنيم. اين فكر مي تواند از مرور يك خاطره شروع شود. در همين كنسرت تمام متني كه به وسیله نازنين بياتي اجرا مي شود در قالب بوكلت در اختيار مردم قرار مي گيرد تا بعدها هم اين اثر را مورد مطالعه قرار دهند.
با چنين تصوري كه از مخاطب امروزي داريد كه به شنيدن موسيقي بي كلام هم عادت ندارد پيش بردن روند داستان آن هم فقط با يك ساز سنتور چقدر مي تواند سخت باشد و از چه ساختارهايي براي جلب توجه مخاطب از ابتدا تا انتهاي اثر بهره گرفته ايد؟
بزرگ ترين چالش اين است كه مردم درك واضح و روشني از برنامه ها و كنسرت هايي كه مي روند، ندارند. به همين منظور هم برگزاركنندگان كنسرت ها و هم مردم مقصر هستند. اگر از زاويه ديگري به اين مساله بپردازيم بايد بگويم به عنوان يك هنرمند وقتي مي خواهم براي مردم برنامه اي اجرا كنم بايد مفهوم آن برنامه را براي مخاطبانم روشن كنم.
تمام آثاري كه من در اين سال ها كار كرده ام نقطه شروع و پاياني داشته اند كه در راس همه آنها يك ساختار واحد وجود دارد. تصور كنيد اگر دانشمند يا فيلسوفي راجع به يك عنوان براي مردم سخنراني كند ولی مردم هيچ درك و دريافتي از آن عنوان نداشته باشند ديگر فايده اي ندارد. در هنر امروز هم تهيه كنندگان موسيقي بدون كمترين توجه به مخاطب، تنها به فكر سودهاي كلان بوده اند و به همين دليل سعي كرده اند مخاطب را در پايين ترين سطح نگرش نگاه دارند و با چالش هاي شادي آور او را به موسيقي جذب كنند. من نمي گويم اين موسيقي نياز مردم جامعه نيست ولی همه نياز مردم هم اين نيست. هميشه به اين اشاره مي كنند كه مردم به شادي نياز دارند ولی پرسش من اينجاست كه آیا فقط به اين نياز مردم توجه مي كنيد؟
جامعه امروز فاقد تفكر است / آهنگساز«گلپونه‌ها»ی ايرج بسطامی
در اينجا هم مسوولان فرهنگي و هم بازیگران و صورت های معروف بايد نسبت به كاري كه انجام مي دهند، آگاه باشند و تا اين همت به وسیله تمام كساني كه به كشورشان تعهد دارند، صورت نگيرد هيچ تغييري ايجاد نخواهد شد. چاره كار جامعه من در برطرف كمبود مطالعه هست. جامعه امروز درگير يك شتاب بيهوده شده است كه باعث مي شود ثبات اقتصادي، اجتماعي و سياسي نداشته باشيم. ما بايد اين شتاب بيهوده را از زندگي مردم بگيريم و با جايگزين هاي فكري آنها را به سمت دانش واقعي هدايت كنيم.
براي خوانش متن، شما از نازنين بياتي استفاده كرده ايد كه بازيگر است و پيش از اين نيز تجربه ورود به دنياي موسيقي را نداشته هست. اين گزینش بر چه اساسي صورت گرفته و چه ويژگي در او ديده ايد؟
گزينه هاي زيادي براي اين كار وجود داشت. من به تهيه كننده اعلام كرده بودم كه نمي خواهم اين كار دكلمه شود و به كسي احتياج داشتم كه صداي يك شاعر را تداعي نكند، راحت باشد و در عين راحتي با متن، خودش را مرور كند. افراد زيادي بودند كه بدون غلط و با صداي خوش اين كار را دكلمه مي كردند ولی من دنبال اين نبودم چون بخشي از اين موسيقي، پراكندگي است.
يعني ملودي مدام در پراكندگي خودش را دوره مي كند. نازنين بياتي و خوانشش طوري بود كه انگار كلمات را بازي مي كرد ولی طبيعي است كه تا روز اجرا نمي توانم هيچ داوري داشته باشم و بايد ديد كه چقدر مي توانم در عمل به اين تئوري ها نزديك شوم. من پيش از اين هم به او گفتم كه در اين كنسرت، حرفه بازيگري او را ناديده گرفته ام و آنچه بيشتر برايم اهميت داشته نگاهش به عنوان يك نقاش بوده هست؛ نقاشي كه طرح و رنگ را مي شناسد و با تخيل و خيال از هيچ هنر مي آفريند. من اين روحيه را نياز داشتم تا موسيقي را به تصوير بكشانم.
روزنامه اعتماد
حسين پرنيا را با تصنيف «گلپونه ها»ي ايرج بسطامي مي شناسيم؛ تصنيفي كه با صداي شيرين و دلنشين اين خواننده اهل بم در جان و دل مردم نشست و هنوز هم تازگي اش را از د
واژه های کلیدی: مخاطب | موسيقي | اخبار فرهنگی و هنری
دانلود فایل ها
توجه: ممکن است تمام لینک های دانلود به دستور مقام قضایی حذف شده باشد...
